ΦΙΟΝΤΟΡ ΝΤΟΣΤΟΦΙΕΦΣΚΙ Σημειώσεις από το ΥΠΟΓΕΙΟ

«Τα πάντα μπορεί να πει κανείς για την παγκόσμια Ιστορία, όλα όσα θα μπορούσε να σκεφτεί και η πιο αχαλίνωτη φαντασία. Μόνο ένα δεν μπορούμε να πούμε — πως είναι ορθολογική. Η πρώτη κιόλας λέξη θα πνιγεί μέσα στο στόμα σας. Και μάλιστα, να τι βλέπει κανείς κάθε στιγμή: Διαρκώς εμφανίζονται στη ζωή κάτι τέτοιοι καλοήθεις και ορθολογικοί άνθρωποι, κάτι τέτοιοι σοφοί και υπέρμαχοι τον ανθρώπινου γένους, οι οποίοι θέτουν σκοπό όλης τους της ζωής να συμπεριφέρονται όσο το δυνατόν πιο ηθικά και ορθολογικά, ούτως ειπείν, να φωτίζουν με την ύπαρξή τους τους διπλανούς τους, μόνο και μόνο για να τους δείξουν πως είναι δυνατόν πράγματι να ζει κανείς στον κόσμο αυτόν με ηθική και ορθολογισμό.

 Και τι μ' αυτό; 

Είναι γνωστό πως πολλοί από αυτούς τούς υπέρμαχούς, αργά ή γρήγορα, στο τέλος της ζωής τους, άλλαξαν, προκαλώντας κάποιο σκάνδαλο, και μάλιστα από τα πιο αναξιοπρεπή. Τώρα σας ρωτώ:

 Τι να περιμένει κανείς από τον άνθρωπο ως πλάσμα προικισμένο με τέτοιες παράξενες ιδιότητες; λούστε τον, λοιπόν, με όλες τις γήινες ευλογίες, βυθίστε τον στην ευτυχία μέχρι τον λαιμό, έτσι πού μόνο φούσκες να βγαίνουν στην επιφάνεια της ευτυχίας, σαν να βρίσκεται μέσα σε νερό• 

δώστε του τόση οικονομική ευημερία, ώστε να μην του απομένει πια τίποτε άλλο να κάνει από το να κοιμάται, να τρώει γλυκά και να ανησυχεί για τη συνέχεια της παγκόσμιας Ιστορίας — κι όμως αυτός, σαν άνθρωπος που είναι, από αχαριστία και μόνο, μόνο και μόνο για να προκαλέσει σκάνδαλο, θα σας την χάνει τη βρομιά. 

Ρισκάρει να χάσει ακόμα και τα γλυκά του και πεισματικά επιθυμεί την πιο ολέθρια ανοησία, την πιο ασύμφορη απερισκεψία, μόνο και μόνο για να προσθέσει το ολέθριο, φανταστικό του καπρίτσιο σε όλον αυτό τον θετικό ορθολογισμό. Ίσα ίσα, τα φανταστικά του όνειρα, τη χυδαία βλακεία του επιθυμεί να υποστηρίξει, μόνο και μόνο για να αποδείξει στον εαυτό του (λες κι αυτό είναι απαραίτητο) πως οι άνθρωποι είναι ακόμη άνθρωποι και όχι πλήκτρα στο πιάνο, που τα παίζουν οι νόμοι της φύσης […]».

ΦΙΟΝΤΟΡ ΝΤΟΣΤΟΦΙΕΦΣΚΙ
Σημειώσεις από το ΥΠΟΓΕΙΟ

Μτφρ. Σοφία Αυγερινού
ekdoseis erma