Υποβόσκει σχεδόν πάντα όμως... κάποια κρυμμένη ικανοποίηση στην υποταγή.
Η υποταγή έχει πολλά πρόσωπα. Άλλοτε εκφράζεται μέσα από την εμμονή στην θλίψη, στον θυμό, στην υπακοή σε κάτι άλλο έξω από εμάς ή και σε πρόσωπα. Έχει πολλές μορφές, αλλά στην παρουσία της πάντα υποβόσκει η ανάγκη μας να εξαρτόμαστε από κάπου, από κάποιον… Φοβούμενοι την απελευθέρωση.
Διότι η ελευθερία είναι βαρύ φορτίο στους εύθραυστους ώμους του ανθρώπου.
Ο πόθος για την ελευθερία είναι βαθιά ριζωμένος μέσα σε όλους, ιδίως σε όσους έχουν υποστεί καταπίεση· όσο κι αν έχουμε συνηθίσει την υποταγή, όσο κι αν μπορεί να αποτελεί ρουτίνα μας, όσο κι αν δεν αναγνωρίζουμε την εικόνα της, όσο κι αν δεν αντιλαμβανόμαστε την φθορά που προκαλεί…
Ψάχνουμε κάτι για να πιαστούμε, κάποιον να στηριχτούμε, με όποιο κόστος, ώστε να μην νιώθουμε μόνοι…
Η θρησκεία, ο εθνικισμός, τα έθιμα, οι «φθηνές» κοινωνικές υποχρεώσεις και συναναστροφές, όσο μειωτικά ή χάσιμο χρόνου κι αν είναι κάποιες φορές, από την στιγμή που μας συνδέουν με άλλους ανθρώπους, αποτελούν καταφύγια απέναντι στον μεγαλύτερο φόβο μας, την απομόνωση.
Ο άνθρωπος έχει την πηγαία ανάγκη να σχετίζεται με τον κόσμο γύρω του ώστε να αποφεύγει την μοναξιά.
Υπάρχουν πολλοί κρυφοί εχθροί στις μέρες μας που παρεμποδίζουν την ουσιαστική πραγμάτωση της ελευθερίας.
Η μοναξιά, ο φόβος, η σύγχυση που προκαλούνται ζώντας σε ένα αβέβαιο περιβάλλον, είναι συνθήκες που δεν μπορούμε να αντέξουμε εύκολα και για μεγάλη διάρκεια. Έτσι αυτόματα γίνεται δύσκολο το φορτίο της ακεραιότητας, της ελευθερίας.
Στην προσπάθεια μας να αποδράσουμε από όλα αυτά που μας καθιστούν αδύναμους, βρισκόμαστε σε θέση να αποποιηθούμε σχεδόν οικειοθελώς και εν άγνοια μας, τον ατομικισμό μας. Μέσα από την ψυχαναγκαστική μας προσαρμογή σε αποδεκτά από την κοινωνία πρότυπα, προκειμένου να γίνουμε το άτομο που πιστεύουμε πως είναι πιο επιθυμητό και οφείλουμε να είμαστε.
Έχει αυξηθεί η ελευθερία μας σε δυνάμεις που είναι εξωτερικές για εμάς, όπως η επιφανειακή έκθεση μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι παροδικές, αναλώσιμες, κενές σχέσεις που εύκολα συνάπτουμε. Σχέσεις, συναναστροφές που μας αδειάζουν, αφαιρούν κομμάτια από το είναι μας… Βρισκόμενοι ξαφνικά, με τους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητας μας, να αδυνατούμε να κοιτάξουμε ξάστερα μέσα μας. Επιτρέποντας στους εσωτερικούς ψυχαναγκασμούς, καταναγκασμούς και φόβους να εδραιωθούν όλο και πιο πολύ στις ζωές μας.
Έχουμε χαθεί με τις λάθος κατευθύνσεις που μας δίνονται από παιδιά, προκειμένου να αποπροσανατολιστούμε. Καταλήγοντας να υποτάσσουμε τις ζωές μας σε σκοπούς που δεν είναι πραγματικά δικοί μας.
Έχουμε φτάσει στο σημείο να αισθανόμαστε σαν ένα εμπόρευμα που καλούμαστε να το πουλάμε καθημερινά, για να νιώθουμε πως έχουμε αξία.
Τα ρούχα, το σπίτι, το αμάξι, η δουλειά μας, είναι πια σαν το δέρμα μας. Κι όσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από τον εαυτό μας τόσο περισσότερο αισθανόμαστε την ανάγκη να κατέχουμε πράγματα. Τα οποία εν τέλη, εφόσον χαθεί ο έλεγχος, μας κατέχουν. Έχοντας την ανάγκη να πιαστούμε από κάτι υλικό, φαινομενικά σταθερό, στο χάος της αβεβαιότητας που βιώνουμε καθημερινά.
Ουσιαστική ελευθερία είναι η ελευθερία που μας επιτρέπει να δούμε καθαρά τον εαυτό μας και την υπόσταση μας. Να πιστέψουμε μέσα από αυτήν την διαδικασία σε εμάς, αλλά και στην ζωή.
Ο δρόμος προς την ελευθερία μπορεί να επιτευχθεί μέσω της αυθεντικής έκφρασης των συναισθημάτων, των αισθημάτων και των διανοητικών δυνατοτήτων μας. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να έρθουμε ξανά κοντά με τον άνθρωπο, την φύση και κυρίως τον ίδιο μας τον ευατό. Δίχως να αφήσουμε πίσω μας την ανεξαρτησία μας και την αναζήτηση προς την ολοκλήρωση μας.
Μέσα από την αυθόρμητη δραστηριότητα μπορούμε να αγκαλιάσουμε τον κόσμο, διατηρώντας την ατομικότητα μας άθικτη, ισχυρότερη και πιο στέρεα.
Μόνο ο άνθρωπος που δεν καταπιέζεται και δεν απωθεί ουσιαστικά κομμάτια του εαυτού του μπορεί να φτάσει στην αυτογνωσία.
Για ένα ταξίδι αυτοβελτίωσης, μέσα από την απελευθέρωση!
Γράφει η Μαρία Πολυμήλη
Βιβλιογραφική αναφορά: Erich Fromm., Ο φόβος μπροστά στην ελευθερία., 1941