8.2.25

Ο σκηνοθέτης, Γιάννης Σμαραγδής, για την σύζυγό του και τη νέα του ταινία για τον Καποδίστρια

Ο σκηνοθέτης, Γιάννης Σμαραγδής, βρέθηκε καλεσμένος στην εκπομπή «Καλημέρα Είπαμε;» της ΕΡΤ1, όπου παραχώρησε μια εκτενή συνέντευξη. Ο γνωστός σκηνοθέτης μίλησε για τη νέα του ταινία «Καποδίστριας», την πορεία του στον χώρο του κινηματογράφου, καθώς και για την απώλεια της συζύγου του, η οποία αποτέλεσε αναπόσπαστο κομμάτι της καλλιτεχνικής του διαδρομής.
Αρχικά, αναφέρθηκε στην επικείμενη ταινία του, «Καποδίστριας», αποκαλύπτοντας ότι η στήριξη του κοινού υπήρξε καθοριστική για την πραγματοποίησή της.

«Η αγάπη του κόσμου κάνει την ταινία. Αυτό είναι το σοβαρό. Διότι οι Έλληνες της Αμερικής, να είναι καλά, ξεσηκώθηκαν για το κενό το οικονομικό που υπήρχε και μάζεψαν και μαζεύουν χρήματα για να ολοκληρώσει τον προϋπολογισμό. Εμείς την ταινία την δρομολογούμε. Καλοί Έλληνες βάλανε τα χρήματα που χρειαζόταν για να ξεκινήσει η ταινία και αυτό που είναι συγκινητικό και είναι ο εξοπλισμός ας πούμε του πρότζεκτ που λένε, είναι η αγάπη του κόσμου, η οποία μεταφράζεται με πολλούς και διάφορους τρόπους. Βαθιά συγκινητικός. Αν τυχόν η ταινία αποτύχει, θα φταίω μόνο εγώ», ανέφερε.

Στη συνέχεια, εξήγησε τη σκηνοθετική του προσέγγιση για την απεικόνιση του Ιωάννη Καποδίστρια, τονίζοντας τη σημασία της ψυχικής του αθωότητας. Ο σκηνοθέτης ανέλυσε τον τρόπο με τον οποίο ο Έλληνας πολιτικός ενσάρκωσε ιδανικά όπως η ελευθερία, η πίστη και η πολιτιστική κληρονομιά του ελληνισμού. Μίλησε επίσης για την ιστορική διάσταση του έργου, υποστηρίζοντας ότι ο Καποδίστριας είχε την πρόθεση να ενώσει τα διάφορα πολιτιστικά στοιχεία της Ελλάδας, δημιουργώντας μια ενιαία ταυτότητα που θα λειτουργούσε ως πυξίδα για το μέλλον.

«Κοιτάξτε, η ταινία στην ουσία είναι ο χρωματισμός της ψυχής του Καποδίστρια. Ήταν αθώα η ψυχή του.(…) Εκπροσωπούσε την ελευθερία του ατόμου, την αγάπη για τα ανώτερα, την πίστη για αυτά που μας γέννησαν και την βαθύτατη αξία που έχει ο Ελληνισμός για τον δυτικό πολιτισμό. Δηλαδή χωρίς τον ελληνικό πολιτισμό η Δύση δεν υπάρχει. Αυτός, λοιπόν, ο άνθρωπος είχε βρει έναν τρόπο να ενώσει τα κομμάτια του παρελθόντος, δηλαδή την βάση του ελληνικού αισθήματος. Εμείς είμαστε ο μόνος λαός στον κόσμο που έχει τρεις πολιτισμούς. Μινωικός, αρχαίος Ελληνικός, Βυζαντινός με την Ορθοδοξία.

Αυτό λοιπόν το νήμα που είχε κατά περιόδους κοπεί ο Καποδίστριας ήθελε να φτιάξει μια χώρα μήτρα όπου να ενώσει τα κομμάτια του παρελθόντος που να γίνει μετά φωτεινή λαμπάδα προς το μέλλον. Δηλαδή να ξαναπάρει ο Ελληνισμός μέσω του πολιτισμού τη σημασία που έχει για τον δυτικό πολιτισμό. Αυτό το αθώο πλάσμα το έκανε αυτό και για αυτό σκότωσε, δολοφόνησε. Δεν θέλανε αυτό, θέλανε την Ελλάδα. Αυτοί που λέγαν ότι την ελευθέρωσαν την Ελλάδα, την ελευθέρωσαν οι καλοί Έλληνες του εξωτερικού τότε. Έτσι και πίσω από αυτούς ήταν ο ίδιος ο Καποδίστριας. Αυτά βγαίνουν τώρα στην ιστορία».
Επιπλέον, ο σκηνοθέτης έκανε μια συγκινητική αναφορά στην σύζυγό του, Ελένη, η οποία υπήρξε στενός συνεργάτης του σε όλες του τις ταινίες. «Η Ελένη, λίγο πριν φύγει πήρε ένα μολυβάκι και γράφει το σενάριο. Και έκανε μικρές διορθώσεις, όπως έκανε πάντα σε όλες μου τις ταινίες. Το κλείσε και είπε αυτή θα είναι η καλύτερή μας ταινία. Και έφυγε. Την κάνω λοιπόν την ταινία εγώ για την γυναίκα μου» ενώ για το πως είναι η καθημερινότητα ενός ανθρώπου που έχει συμβιώσει 54 χρόνια με έναν άλλο άνθρωπο αγαστά και με αγάπη απάντησε: «Δύσκολα. Κοιτάξτε, εγώ ζούσα κι όταν ήταν η Ελένη σαν κοσμοκαλόγερος, δηλαδή δεν έβγαινα έξω μόνο για τις αναγκαίες υποχρεώσεις. Είχε συμφιλιωθεί η Ελένη με αυτό. Δεν άλλαξε η ζωή μου. Αλλά επειδή καταλαβαίνω ότι βλέπει ότι εγώ δεν παραιτήθηκα, δεν δείλιασα, δεν πέρασα στην κατάθλιψη που θα μπορούσα να περάσω. Και επειδή ξέρει ότι θεωρώ μεγάλο μου χρέος προσωπικό να γίνει αυτή η ταινία, πιστεύω ότι είναι ήσυχη από εκεί πάνω. Αυτό είναι μια παρηγοριά».
Αναφερόμενος στη φιλοσοφία του για τον κινηματογράφο, ο Σμαραγδής επεσήμανε ότι υποστηρίζει έναν κινηματογράφο της αθωότητας. «Εγώ υποστηρίζω ένα κινηματογράφο της αθωότητας. Γιατί ο κινηματογράφος έχει μεγάλη επιρροή στην ψυχή. Είναι μεγάλη τέχνη που εμπεριέχει τις υπόλοιπες, που έχει μεγάλη επίδραση στη ψυχή. Όσο και αν σας φανεί παράξενο ο κινηματογράφος προϋπήρχε πριν εμφανιστεί η τεχνολογία και είναι το σπήλαιο του. Ο μύθος του σπηλαίου του Πλάτωνα. Σε ένα κλειστό χώρο, σ’ ένα σπήλαιο, είναι κλειδωμένοι άνθρωποι και βλέπουν εκεί και αυτά που βλέπουν, είναι η προβολή πραγμάτων, αντικειμένων κτλ. πίσω από έναν προβολέα που τα δείχνει εκεί. Οι άνθρωποι που είναι μέσα θεωρούν αυτό ως πραγματικότητα. Όπως όταν μπεις στον κινηματογράφο, καταργείται ο χρόνος. Κατ’ αρχήν η έννοια του χρόνου, που πάλι οι αρχαίοι Έλληνες το είχαν εντοπίσει, δηλαδή του Πλάτωνα πάλι είναι ότι ο χρόνος είναι κινούμενη εικόνα της αιωνιότητας. Χρόνος, κινηματογράφος δηλαδή».

Τέλος, αναφέρθηκε στον βραβευμένο σκηνοθέτη Γιώργο Λάνθιμο, αποκαλύπτοντας ότι ήταν μαθητής του. Αν και αναγνώρισε το ταλέντο του, υπογράμμισε ότι ανήκουν σε εντελώς διαφορετικές κινηματογραφικές σχολές, εκπροσωπώντας αντίθετες αισθητικές αντιλήψεις. Συγκεκριμένα δήλωσε: «Έχει ταλέντο. Ήταν μαθητής μου. Κατ’ αρχήν. Δηλαδή όταν έκανα μάθημα ήταν εκεί. Δεν μιλούσε αυτός. Κοιτάξτε, εγώ δεν κάνω έναν κινηματογράφο που κάνει ο Λάνθιμος. Είμαι στην αντίπαλη όχθη. Άλλη σχολή, άλλο τελείως άλλη ματιά. Αλλά πρέπει να μπορείς να δεις το ταλέντο του άλλου, ανεξάρτητα αν είναι κοντά στην αισθητική σου ή όχι».


ΠΗΓΗ ΕΝΙΚΟΣ