Ο Θεόφιλος πήρε παραγγελία από κάποιον φούρναρη να του ζωγραφίσει στον τοίχο το πορτραίτο. Άρχισε να τον ζωγραφίζει τη στιγμή
που έβαζε στο φούρνο τα ψωμιά του.
Αλλά
αντί να τοποθετήσει το φουρνιστήρι
οριζόντια - όπως είναι φυσικό -
έτσι που στην τοιχογραφία
να φαίνεται σα μια γραμμή,
το γύρισε κάθετα
να δείχνει όλο του το πλάτος
κι απάνω του τοποθέτησε το ψωμί.
Όταν του παρατηρήθηκε ότι
έτσι το ψωμί θα έπεφτε, απάντησε:
- Έννοια σου και
μόνον τα αληθινά ψωμιά πέφτουν,
τα ζωγραφισμένα στέκονται, στη
ζωγραφιά πρέπει όλα να φαίνονται.
Με την τελευταία του κυρίως φράση
έκανε τον απολογισμό της τέχνης του.
Ο ορθολογισμός δεν έχει τη θέση του
εκεί όπου μια πλούσια καρδιά θέλει να εκφραστεί.
Στην αντίληψη τη λαική
δε μπορούσε να χωρέσει
πως η λεπτή γραμμή
της σωστής προοπτικής απόδοσης
αντιπροσωπεύει
το πλατύτατο φουρνιστήρι.
Και ο Θεόφιλος ποτισμένος
βαθύτατα με την αντίληψη αυτή
την απέδωσε ζωγραφικά.
Την έλλειψη προοπτικής
- ειδικά στις τοιχογραφίες -
πρέπει να την αποδώσουμε στην
καλλιτεχνική του αντίληψη γι' αυτές.
Η τοιχογραφία
πρέπει να διακοσμεί την επιφάνεια
και όχι να την κομματιάζει.
Μια τοιχογραφία με προοπτική
δημιουργεί και τρίτη διάσταση
που καταστρέφει
την ενότητα της επιφάνειας.
Ο ίδιος επιγραμματικά έδωσε την εξήγηση.
Κάποτε εικονογραφούσε στον τοίχο
ενός μανάβικου τον Αθανάσιο Διάκο.
Όταν του παρατηρήθηκε
η έλλειψη προοπτικής απάντησε:
''Δυο πιθαμές τοίχος
δέκα μέτρα βάθος στην εικόνα,
δεν ταιριάζει.
Θα βρεθεί ο Αθανάσιος Διάκος
στο κουρείο...''
(που βρισκόταν στην άλλη πλευρά
του τοίχου.)
Κίτσος Μακρής
Απόσπασμα από το βιβλίο:
Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΣΤΟ ΠΗΛΙΟ