Τα κινήματα του Ζιάκα και του Καρατάσου το 1854, η «Προσωρινή Κυβέρνηση της εν Μακεδονία επαρχίας της Ελιμείας» στον Βούρινο το 1878 είναι η επαναστατική κληρονομιά των αγώνων του Εμμανουήλ Παππά, του καπετάν Χάψα, του Ζαφειράκη και άλλων Μακεδόνων αγωνιστών του 1821 στον μακρύ 19ο αιώνα. Το Ημερολόγιο με σημαντικό φωτογραφικό και αρχειακό υλικό από τη συλλογή του Γεώργιου Κωνσταντινίδη, του αρχείου του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και άλλων συλλεκτών της Μακεδονίας εστιάζει σε γνωστές, αλλά και λιγότερο γνωστές πτυχές του κοινοτικού βίου του μακεδονικού Ελληνισμού. Το έργο συμπληρώνουν κείμενα και αρχειακό υλικό σχετικό με τη διοίκηση της ελληνικής κοινότητας, την εκπαίδευση και τα καλλιτεχνικά δρώμενα στη Θεσσαλονίκη του 19ου αιώνα, ενώ δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν γεγονότα τα οποία σημάδεψαν την ιστορία της πόλης, καθώς και της ελληνικής κοινότητας σε πολλαπλά επίπεδα, όπως η ίδρυση της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Ανδρών Θεσσαλονίκης (1871) και η κατασκευή του ταυτισμένου με τον Μακεδονικό Αγώνα νέου Ελληνικού Προξενείου (1893).
Την επιστημονική επιμέλεια της έκδοσης είχε ο κ. Ιωάννης Χασιώτης, Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ, ενώ στον Πρόλογο ο Καθηγητής Ιστορίας Νεότερων Χρόνων ΑΠΘ κ. Βασίλειος Κ. Γούναρης επεξηγεί με εύληπτο τρόπο πόσο δύσκολα αποτιμάται η κληρονομιά της Επανάστασης του 1821 στη Μακεδονία και ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη. Τη συγγραφή των κειμένων που διανθίζουν τους μήνες του Ημερολογίου ανέλαβαν η Διευθύντρια του Κ.Ε.Μ.Ι.Τ. κ. Σταυρούλα Μαυρογένη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΑ.ΜΑΚ., ο συλλέκης κ. Γεώργιος Κωνσταντινίδης, Πρόεδρος του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης και ο Δρ. Ιστορίας Κωνσταντίνος Σ. Παπανικολάου, Επιστημονικός Συνεργάτης του ΙΜΜΑ. Την επιμέλεια και το γενικό συντονισμό του εκδοτικού έργου είχε η Ιστορικός τέχνης κ. Φανή Τσατσάια, Διευθύντρια του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.